Platformy sprzętowe dla współczesnego oprogramowania Desktop Publishing

Bogdan Hojdis

Z roku na rok zwiększa się moc obliczeniowa współczesnych jednostek centralnych i precyzja urządzeń peryferyjnych (monitorów, skanerów, drukarek, myszek, tabletów). Komputery stają się relatywnie tańsze, a producenci systemów operacyjnych i programów użytkowych skrzętnie zagospodarowują rosnący potencjał, przede wszystkim komputerów osobistych. Prawidłowość ta dotyczy więc głównie sprzętu i oprogramowania klasy SOHO (Small Office Home Office), lecz dostrzec ją można także na rynku komputerów i aplikacji biznesowo-przemysłowych, a zatem również w przemyśle poligraficznym i związanej z nim sferze usług wydawniczych oraz reklamowych. Dla poligrafii i działalności wydawniczo-reklamowej  przeznaczona jest cała grupa programów DTP, przy pomocy których można „publikować prosto z biurka”.

Redakcje i studia graficzne, pełniące obecnie funkcję dawnej przygotowalni drukarskiej (zecerni, pracowni fotochemicznej, montażowni itd.), korzystają zarówno z programów biurowych (np. procesorów tekstu), jak i programów zecerskich, przy pomocy których układa się publikacje w kolumny i wykonuje m.in. impozycję składek drukarskich. Dopóty dopóki wydawnictwo poprzestaje na samym tekście, wymagania wobec sprzętu nie są zbyt wygórowane – tym bardziej, że nie trzeba pracować w trybie WYSIWYG (What You See Is What You Get).

Za przykład wyjątkowego dziś minimalizmu niech posłużą wymagania programu emTEX, spolszczonej wersji TEX-a, rozpowszechnianej przez Stowarzyszenie GUST (Grupa Użytkowników Systemu TEX) w latach 1999-2002 (http://www.gust.org.pl). System ten potrzebuje:

• PC z systemem DOS, procesorem przynajmniej 386,

• 150 megabajtów wolnej pamięci na dysku twardym podczas instalacji pakietu; po zainstalowaniu pakiet emTEX zajmuje ok. 30 MB twardego dysku.

Natomiast wersja LATEX-a z maja br. wymaga juz procesora z zegarem 333 MHz, 64 MB RAM, 4 MB na dysku dla programu i dodatkowej przestrzeni dla słowników oraz projektów, a ponadto wskazane jest posiadanie Windows 2000/XP lub 2003.

Jednak nawet przejście w pracy z tekstem do trybu WYSIWYG nie powoduje radykalnego wzrostu wymagań wobec komputera. Corel Ventura 10, sprzedawany dziś przez firmę Corel Corp. tylko dla PC, będzie działał, jeżeli zainstalujemy go na komputerze wyposażonym w:

• Windows 2000 lub XP,

• procesor Pentium 233 MHz,

• 128 MB pamięci RAM,

• 240 MB wolnego miejsca na dysku,

• monitor SVGA,

• napęd CD-ROM,

• mysz lub tablet.

 Z kolei firma Quark oferuje póki co dwie wersje swego programu QuarkXPress. Wersja 5, jest przeznaczona dla użytkowników starszych komputerów. Macintosh powinien być wyposażony w:

• system operacyjny Mac OS 8.6 lub późniejszy,

• sterownik LaserWriter lub późniejszy,

• komputer Apple z procesorem PowerPC,

• napęd CD-ROM,

• minimum 14 MB dostępnego RAM (16 MB dla QuarkXPress Passport) z wyłączoną pamięcią wirtualną,

• 36 MB wolnego miejsca na dysku (53 MB w przypadku QuarkXPress Passport),

• i opcjonalnie:

• drukarkę PostScript z minimum 2MB RAM,

• Adobe Type Manager dla właściwego wyświetlania czcionek Type 1.

• Pecet powiniem mieć:

• system operacyjny Microsoft Windows 95 lub Windows NT 4.0,

• procesor Intel Pentium,

• napęd CD-ROM,

• minimum 32 MB dostępnego RAM (32MB również dla QuarkXPress Passport),

• 40 MB wolnego miejsca na dysku (90MB w przypadku QuarkXPress Passport),

• i opcjonalnie:

• drukarkę PostScript z minimum 2MB RAM,

• Adobe Type Manager dla właściwego wyświetlania czcionek Type 1.

Natomiast wersja 6 XPressa na macintoshu wymaga:

• systemu operacyjny Mac OS X (Jaguar) lub późniejszego,

• napędu CD-ROM,

• minimum 128MB RAM,

• 230MB wolnego miejsca na dysku na instalację

• sieć TCP/IP w przypadku Quark Licence Administrator.

W PC powinien znajdować się:

• system operacyjny Microsoft Windows 2000 lub Microsoft Windows XP,

• napęd CD-ROM,

• minimum 128MB RAM,

• 190 MB wolnego miejsca na dysku na instalację,

• sieć TCP/IP w przypadku Quark Licence Administrator.

Dość skromne wymagania ma produkt firmy Adobe Inc. PageMaker 7. Komputer PC powinien zawierać:

• procesor Intel Pentium,

• Microsoft Windows 98, Windows NT 4.0 z SP5 lub SP6, Windows Millennium, Windows 2000 lub Windows XP,

• 32 MB RAM (zalecane 48 MB lub więcej),

• 175 MB wolnego miejsca na dysku,

• karta graficzna z możliwością pracy z rozdzielczością 800x600 / 256 kolorów (8-bitowa) lub większą,

• napęd CD-ROM.

Natomiast Macintosh musiałby mieć:

• procesor PowerPC,

• Mac OS 8.6 (z Apple Software Font Manager Update 1.0), 9.1 lub Mac OS X (Classic),

• 16 MB RAM (32 MB zalecane),

• 100 MB wolnego miejsca na dysku,

• monitor z możliwością pracy z rozdzielczością 800x600 / 256 kolorów (8 bit) lub większą,

• napęd CD-ROM.

Dla porównania, procesor tekstu Adobe InCopy CS 2, przeznaczony do współpracy z Adobe Indesign, wymaga na PC:

• procesora Intel Pentium II, III lub 4,

• Microsoft Windows 98 SE, Windows Millennium, Windows NT 4.0 z SP6, Windows 2000 z SP2 lub Windows XP,

• 128 MB RAM,

• 145 MB wolnego miejsca na dysku,

• karty graficznej z możliwością wyświetlania 256 kolorów (8 bit) lub lepszej oraz monitora kolorowego z możliwością pracy z rozdzielczością 1024x768 lub większą,

• napędu CD-ROM,

• połączenie do Internetu.

W Macintoshu powinny być:

• procesor PowerPC G3 lub G4,

• Mac OS 9.1, 9.2x lub Mac OS X v 10.1, 10.2,

• 128 MB RAM przy wyłączonej pamięci wirtualnej,

• 220 MB wolnego miejsca na dysku,

• monitor kolorowy z możliwością pracy z rozdzielczością 1024x768 lub większą,

• napęd CD-ROM,

• podłączenie do Internetu

Specyfikacje powyższe dotyczą drukowania na urządzeniach z PostScript Level 2 lub Level 3 (z rastrowaniem grafiki w drukarce oraz z lustrem). Gdyby trzeba było postscript emulować programowo, to oczywiście wydajność komputera powinna być większa.

Łatwo zauważyć, iż współczesne procesory tekstowe mają wymagania bardzo zbliżone do programów zecerskich. Zresztą, oba typy aplikacji upodabniają się również funkcjonalnie.

Drugą cechą charakterystyczną w odniesieniu do PC jest uzależnienie od poczynań firmy Microsoft: skoro producent okienek nie udziela już wsparcia użytkownikom Windows 9x i NT 4.0, to również producenci programów DTP wycofują się z tych platform. Działanie takie w odniesieniu do aplikacji biznesowych rodzi bardzo poważne konsekwencje finansowe, ponieważ kupno nowego komputera za systemem operacyjnym Windows 2000 lub XP, utrudnia, a czasem nawet uniemożliwia korzystanie z aplikacji zecerskich, które nie obsługują fontów w standardzie unicode. Trzeba więc kupić również nowe programy DTP. Najgorzej w tej sytuacji potraktowała polskich klientów firma Adobe, ponieważ PageMaker 7, przystosowany do pracy w środowisku Windows 2000 i XP, został wydany bez lokalizacji Central Europe. Nie obsługuje zatem diakrytyki języków środkowoeuropejskich, nie zawiera też odpowiednich słowników dzielenia – jednym słowem jest dla nas bezużyteczny. Firma wymusza w tej części Europy przejście z PageMakera 6.5 od razu na Adobe Indesign CE, co dodatkowo pociąga za sobą koszty szkoleń, bowiem programy te różnią się bardzo istotnie.

Znacznie wyżej niż programy zecerskie stawiają poprzeczkę programy graficzne, zwłaszcza do obróbki grafiki bitmapowej. Najpopularniejszą aplikacja tego typu w Polsce pozostaje Adobe Photoshop, który obecnie jest oferowany w wersjach CS CE oraz CS 2 CE. Pierwsza na macintoshu wymaga:

• procesora PowerPC G3, G4, lub G5,

• systemu Mac OS X v.10.2.4, 10.2.5, 10.2.6 lub nowszego,

• 192 MB RAM (rekomendowane 256MB),

• 320 MB wolnego miejsca na dysku,

• karty graficzna wyświetlająca16-bitowy kolor lub lepszej,

• rozdzielczość monitora 1,024x768 lub wyższej,

• CD-ROM.

W PC powinien się znajdować:

• procesor Intel Pentium III lub 4

• Microsoft Windows 2000 z Service Pack 3 lub Windows XP,

• 192 MB RAM (zalecane 256MB),

• 280 MB wolnego miejsca na dysku,

• karta graficzna wyświetlająca16-bitowy kolor lub lepsza,

• monitor o rozdzielczości 1024x768 lub wyższej,

• CD-ROM

• podłączenie do Internetu lub dostęp do telefonu dla aktywacji programu.

Najistotniejsze różnice wersji CS 2 CE dotyczą jednostki obliczeniowej, pamięci operacyjne oraz miejsca na dysku. Dla PC:

• procesor Intel Xeon, Xeon Dual, Intel Centrino, Pentium III lub 4,

• Microsoft Windows 2000 z SP4 lub Windows XP z SP1 bądź 2,

• 320 MB RAM (zalecane 384 MB RAM),

• 640 MB wolnego miejsca na dysku,

• karta graficzna z możliwością wyświetlania tysięcy kolorów (16 bit) lub lepsza oraz monitor kolorowy z możliwością pracy z rozdzielczością 1024x768 lub większą,

• napęd CD-ROM.

A dla macintosha:

• procesor PowerPC G3, G4 lub G5,

• Mac OS X wersja od 10.2.8 do 10.3.8 lub nowszy,

• 320 MB RAM (zalecane 384 MB RAM),

• 750 MB wolnego miejsca na dysku,

• monitor kolorowy z możliwością pracy przy 16 bitach z rozdzielczością 1024x768 lub większą,

• napęd CD-ROM.

Podobny wzrost apetytu na ilość pamięci operacyjnej i miejsca na dysku widać przy zestawieniu dwóch, sprzedawanych jednocześnie wersji programu Adobe Indesign, który łączy w sobie funkcje programu zecerskiego z programami do obróbki grafiki bitmapowej i tworzenia grafiki wektorowej.

W odniesieniu do obu typów komputerów zakłada się współpracę z drukarkami wyposażonymi w interpreter Adobe PostScript Level 2 lub 3. Do emulacji postscriptu potrzebna jest dodatkowa moc obliczeniowa.

Jak widać na przykładzie Photoshopa, twórcy programów graficznych bardzo chętnie wykorzystują wszelkie dodatkowe możliwości procesora (np. zwiększony cache w Xenonie, przetwarzanie pozapotokowe SSE, SSE2 itp.). Prawdopodobnie programy te również jako pierwsze spośród aplikacji DTP będą wykorzystywały architekturę 64-bitową CPU (np. sprzedawanego od roku Athlona), a na razie ograniczeniem jest oczywiście brak 64-bitowych okienek.

Następną istotną grupą programów DTP, które powodują wzrost wymagań wobec platformy sprzętowej stanowią aplikacje wspomagające przepływ prac (Workflow) zarówno w obrębie dużych firm wydawniczo-poligraficznych, jak i pomiędzy małymi, kooperującymi firmami typu inplant (np. dział wydawniczy dużego biura, uczelni itp.), PoD (Print on Demand, małe biuro pośrednictwa między wydającymi a drukarniami) bądź SOHO (np. jedno- lub kilkuosobowe studio graficzne albo prepress).

Adobe Inc. proponuje  dużym biurom aplikację Workflow Server, który wymaga systemu Microsoft Windows Server 2003, Microsoft Advanced Server 2000 lub Microsoft Windows Server 2000 z Service Pack 3. Odpowiednim sprzętem dla tej aplikacji są małe serwery oparte na architekturze PC jedno- lub dwuprocesorowej, z macierzą dyskowa bądź chociażby kontrolerem RAID.

Z kolei Corel Corp. oferuje zintegrowany system do publikacji Corel Publishing System 3B2,  wspierający przepływ prac w standardach SGML, XML, XSLT, XPath, XSL:FO i SVG, a ponadto zawierający multijęzykową implementację unicode dla alfabetów chińskiego, japońskiego, koreańskiego, arabskiego i cyrylicznych. Ponieważ cały system jest skalowany, to oczywiście wymagania wobec sprzętu będą zależały od wielkości budowanej sieci i funkcji pełnionej przez poszczególne komputery.

Dla małych, kooperujących biur i zakładów w Europie oraz w USA bardzo dobrym rozwiązaniem okazują się być polskie programy firmy AC&C HSH Group z Krakowa (www.acchsh.com). Firma jest członkiem International Cooperation for the Integration of Processes in Prepress, Press and Postpress Organization. Oferowane przez nią programy są więc zgodne z formatem PPF (Print Production Format) CIP4. Cały system przepływu prac oparty jest na zaproponowanym prze Adobe formacie pdf (Portable Document Format), a tworzy go sześć programów: PdfOrganizer 3.0, PdfPlace-It, PdfPreflighter 2.0, PdfSeparator, PdfRecombiner oraz PdfTattoo. Naważniejsze z nich dla operatora DTP i drukarza to:

• PdfPlace-It, umożliwiający elektroniczny montaż składek drukarskich,

• PdfSeparator, dzięki któremu można dokonać separacji kolorowych pdeefów wysokiej rozdzielczości oraz zrastrować utworzone wyciągi barwne.

Programy są oferowane w wersji dla komputera PC, w którym powinien być Windows 2000 lub XP, procesor 2.0 GHz, 512 MB RAM i około 100 MB wolnego miejsca na dysku.